Boks

Rozmowa z brązowym medalistą igrzysk olimpijskich w 1988 r. w Seulu, brązowym medalistą mistrzostw świata w 1986 r.

Jak zaczęła się pańska przygoda z boksem?

To była dość śmieszna sprawa, bo zaczynałem od gry w piłkę nożną. W pobliskiej szkole podstawowej powstała szkółka bokserska Widzewa Łódź. Znajdowała się tuż za boiskiem szkolnym, chłopacy tam chodzili, więc też dołączyłem. Było nas sporo, nawet po 70–80 na sali – boks był wtedy popularny. Po jakimś czasie zaczęły się sparingi, niektórzy dostali po nosie i grupa się uszczupliła, zostało nas kilku. Potem przeszedłem do klubu Widzewa, gdzie zacząłem trenować już na poważnie.

Czy od razu poczuł pan, że to właśnie to?

Od dziecka oglądałem boks razem ze starszym o pięć lat bratem. Zakładaliśmy sobie poduchy na ręce i tak żeśmy się boksowali. Lubiliśmy to. Ja zresztą byłem łobuziak. Gdy koledzy wołali: „Heniek, chodź, pobijemy się trochę”, to nigdy nie odmawiałem. Rozrabiak był ze mnie, ale na szczęście uczyłem się też dobrze.

Czasy, gdy boksował się pan z bratem z poduchami na rękach, to były złote lata polskiego boksu, czas wielkich sukcesów wychowanków „papy” Stamma. To miało wpływ na pańskie fascynacje?

Oczywiście. Te czasy minęły i, szczerze mówiąc, współczesny boks – ten zawodowy, do którego uciekają zawodnicy z boksu amatorskiego – sprowadza się do nabijania tytułów, zdobywania kolejnych pasów. Ta epoka, zapoczątkowana, gdy byłem jeszcze dzieckiem, trwała długo. Przecież jeszcze w 1978 roku mistrzostwo świata wywalczył Heniek Średnicki. Mieliśmy wicemistrzów świata: Ciba, Borowski, ale do tytułu mistrzowskiego po Heńku nikt już nie nawiązał.

Jak wyglądały pierwsze lata pańskich treningów?

Każdy chciał być dobry, ale nie każdy się do tego nadawał. W boksie liczy się psychika, trzeba też mieć nieco odwagi. Nie było miejsca dla takich, co ich od razu boli, jak tylko ktoś ich dotknie. Do boksu nadają się twardzi ludzie.

Nawet jak boks ćwiczą bracia, to na ringu też muszą się ostro bić. A rodzeństw było sporo: bracia Skrzeczowie, Olechowie. Gdy po drugiej stronie stoi przeciwnik, chociażby brat, i tak trzeba z nim walczyć.

Czego boks uczy?

Oj, boks uczy wielu rzeczy. Przede wszystkim wytrwałości i swego rodzaju porządku życiowego. Bokser musi być człowiekiem poukładanym, to nie może być roztrzepaniec. Zgrupowania, treningi – to wszystko mobilizuje, wymaga przystosowania się do grupy.

---

O talent upomniało się wojsko

Swoją karierę Henryk Petrich rozpoczął w barwach Widzewa. Nigdy nie planował przeprowadzki do Warszawy, jednak upomniało się o niego wojsko. Ktoś dostrzegł jego talent podczas turnieju o laur Wrocławia w 1980 roku i już tydzień później dostał powołanie.

Koledzy z Łodzi próbowali obronić go przed wcieleniem w barwy wojskowego klubu Legia. Po odebraniu powołania, mimo doskonałego zdrowia, dwa tygodnie spędził w szpitalu. Milicja nie dawała jednak za wygraną i regularnie składała wizyty w jego domu, dlatego Henryk Petrich dał sobie założyć gips na rękę. Aby uniknąć konfrontacji z milicją, zamieszkał u sąsiada obok. W końcu jednak został doprowadzony do WKU, skąd… uciekł przez okno. – Dałem dyla z tym gipsem. Wiadomo, że ręka była sprawna. Ale wtedy już wiedziałem, że muszę jechać. W drugi dzień świąt kupiłem sobie bilet, odprowadziło mnie „towarzystwo” na dworzec Kaliski i pojechałem do Braniewa. Powiedziałem sobie, że nie będę się dłużej ukrywał, bo to nic nie da, i wylądowałem w wojsku na trzy miesiące, do przysięgi – mówił w wywiadzie.

Po trzech miesiącach przeniesiono go do Legii. – Poznałem żonę i zostałem w Warszawie. Miałem różne ciekawe propozycje. Proponowali mi willę, samochody i pieniądze w Dębicy, ale zostałem w Warszawie – mówił w jednym w wywiadów.

---

Wydaje się, że pańskie osiągnięcia potwierdzone medalami są skromniejsze niż to, jakim był pan bokserem.

Tak, nie postawiłem kropki nad „i”. Na igrzyskach olimpijskich w 1988 roku niewiele brakowało, ale zdrowie odmówiło posłuszeństwa.

Cztery lata wcześniej, podobnie jak pozostali polscy sportowcy, nie mógł pan z powodów politycznych pojechać na igrzyska do Los Angeles.

Tak, z Los Angeles nie udało się niestety, choć wydaje mi się, że na Turnieju Przyjaźni w Hawanie zjawili się silniejsi zawodnicy niż w Stanach. Boksowałem z Henrym Maske z NRD i Jánem Frankiem z Czechosłowacji – brązowym medalistą z Moskwy. Przegrałem dopiero w finale z mistrzem świata, Kubańczykiem Bernardo Comasem – na jego własnym terenie. Gdzie indziej być może poszłoby mi lepiej, tak mi się wydaje.

W 1987 roku podczas mistrzostw Europy na drodze do złota stanął mi Maske. Pomogli mu nieco sędziowie, głównie sędzia ringowy. Miałem nie tylko jednego przeciwnika, z którym muszę walczyć, ale i drugiego, który sędziuje na korzyść rywala.

Sięgnął pan jednak po brązowy medal na igrzyskach w 1988 roku.

Tak, choć mogło być lepiej. W walce półfinałowej, mając już zapewniony brąz, zmierzyłem się z Amerykaninem Andrew Maynardem. Niestety w trakcie walki pojawiły się kłopoty ze wzrokiem. Gdy po paru latach rozmawiałem z lekarzem neurologiem, powiedział, że prawdopodobnie była to po prostu migrena.

Ogromny pech!

Na cokolwiek patrzyłem, widziałem czarną dziurę i rozbłyski dookoła. Dostrzegałem tylko to, co działo się po bokach, a przed sobą – jedynie czarną dziurę.

Seul zrobił na panu wrażenie czy nie miał pan czasu zwiedzać?

Mieliśmy czas, można było wyjść poza miasteczko olimpijskie. Zdziwiło mnie ciągłe kłanianie się, ilekroć gdzieś się wchodziło, nawet do marketu. Każdy każdemu wszędzie się kłaniał.

Gdy szliśmy na miasto, dołączał do nas patron, który chodził za nami i nas pilnował. Raz dla zabawy chcieliśmy mu się schować, uciekaliśmy wyjściem ewakuacyjnym po schodach w markecie. Wydawało nam się, że go zgubiliśmy, nie słyszeliśmy go, a moment później wychodzimy, patrzymy, a on już jest za nami. To była cała siatka patronów, taki kontrwywiad, można powiedzieć, który miał na celu upilnowanie zawodników.

W Seulu byłem dwa razy, bo wcześniej odbył się turniej przedolimpijski w marcu. Obleciałem wtedy kulę ziemską dookoła, bo pierwszy raz lecieliśmy samolotem w jedną stronę, a wracając, kierowaliśmy się w drugą.

Boks pozwolił panu podróżować po świecie?

O tak, kawał świata się zwiedziło. Jak to się mówi – za darmo, ale w istocie w nagrodę za swoje umiejętności i wytrwałość. Pierwszy mój wyjazd to było NRD, chyba w ’77 roku. Z reprezentacją Łodzi pojechaliśmy do Karl-Marx-Stadt, dzisiejszego Chemnitz. Jechało się po tzw. trepki, które wtedy były w modzie, ale przy okazji mogliśmy zwiedzić miasto. Zakupy były bodźcem, dziś młodzież tego nie ma, bo wszystko jest na wyciągnięcie ręki. Wtedy każdy walczył, chciał być jak najlepszy.

Później popłynąłem do Finlandii, już będąc młodzieżowcem, bodajże w ’79 roku. Wróciłem przed samymi świętami wielkanocnymi, w Wielką Sobotę, i zaraz na drugi dzień świąt popłynąłem ponownie – któryś z kolegów nie dostał wizy, a moja była jeszcze ważna, więc załapałem się na jego miejsce. Podróż przepiękna, bo wiadomo – promem. Trenowaliśmy już na promie, był basen, taki troszeczkę pływający świat.

To był całkiem nowy świat, dosłownie. Myśmy boksowali nawet za kołem podbiegunowym – na potwierdzenie, że je przekroczyliśmy, dostaliśmy papier. Tak że to była naprawdę niepowtarzalna wyprawa.

Wyjazdy do obcych krajów były też okazją do przywożenia różnych towarów do Polski?

Podczas wyjazdów, na przykład do Finlandii, zabieraliśmy ze sobą między innymi papierosy Marlboro, bo u nas trudno było je kupić – trzeba było mieć znajomości, żeby dostać je spod lady. Ale też w peweksach kupowało się wódkę i przemycało ją, żeby sprzedać za granicą. Był to niezły dochód ze względu na dużą przebitkę w cenach, choć wiadomo, że za dużo nie dało się przewieźć.

Jak pan wspomina lata 80.? Z jednej strony był to okres pańskiej dużej aktywności zawodniczej i sukcesów, z drugiej – w Polsce był to dość smutny czas po stanie wojennym.

Niestety sport trochę na tym ucierpiał. Wiadomo, czasy były trudne. Dziś można pójść do sklepu i kupić wszystko, co się zechce. Mamy pieniądze, idziemy, kupujemy. Wtedy też były pieniążki, ale w sklepach brakowało tego, co akurat potrzebne. A sport wyczynowy i regularne treningi wymagały, co bardzo ważne, odpowiedniego systemu odżywiania. Sportowcy w tamtych czasach mieli więc nieco ograniczone możliwości.

Czy zorganizowanie sobie życia po zakończeniu kariery sportowej okazało się dla pana wyzwaniem?

Trochę tak, bo liga się rozpadła, sport stracił na znaczeniu. Z początku prowadziłem zajęcia w szkole, później utworzono szkółkę – filię Legii – którą prowadzę do tej pory. Tak że praca się znalazła. Początek miałem kiepskawy, z tym że pomógł mi już świętej pamięci kolega, który mnie tam zatrudnił jako swojego zastępcę – prowadziliśmy bufet w Telewizji Polskiej, w budynku przy placu Powstańców. Zajmowałem się zaopatrzeniem, dozorowałem również.

W telewizji wiedzieli, że zaopatrzeniowcem jest medalista olimpijski?

Tak, i nie tylko ci z redakcji sportowej. To był rok ’94, a karierę zakończyłem w ’93. To był taki okres, w którym byłem skłonny pójść sprzedawać jajka na targ. Ojciec narzeczonego mojej córki miał hurtownię jajek. Powiedziałem wtedy: „No to chyba zacznę je sprzedawać”. Dostałem zaopatrzenie do samochodu i na drugi dzień miałem ruszyć z tymi jajkami, ale dostałem telefon od kolegi właśnie w sprawie tej pracy w bufecie.

Ciągnęło pana do boksu, do tego, żeby pracować z młodymi ludźmi?

Tak. Później treningi zacząłem prowadzić dość systematycznie i do tej pory się tym zajmuję.

---

Sukcesy podopiecznych

Od kilkunastu lat Henryk Petrich prowadzi filię sekcji bokserskiej Legii Warszawa. Jego wychowankowie odnoszą sukcesy w całym kraju. W 2004 roku 16-letnia wówczas Natasza Ugielska, jedna z podopiecznych olimpijczyka, wywalczyła brąz w mistrzostwach Polski Kobiet (kategoria juniorek).

Sukcesy w żeńskim boksie odnosiły także trenowane przez Henryka Petricha Katarzyna Wilczyńska i Angelika Jackiewicz. Obie zdobyły medale między innymi podczas otwartych mistrzostw Śląska.

Młodzi zawodnicy doskonale spisali się także podczas turnieju dla juniorów i kadetów o Puchar Gwardii. Na siedem pojedynków aż sześć wygrali młodzi zawodnicy Legii. Dwóch z nich – Bartek Zubrzycki i Bartek Domański – to podopieczni trenera Petricha.

---

Kiedy poznał pan Tomka Adamka?

Dokładnie nie pamiętam, chyba około ’92 roku. Pomagałem w jego treningach Andrzejowi Gmitrukowi, a Tomka znam jeszcze z boksu amatorskiego, gdy jeździłem jako trener na zgrupowania kadry. Później przez długi czas, około siedmiu lat, pracowałem z nim, zanim wyemigrował z Polski do Stanów.

Imponuje panu to, co osiągnął?

Oczywiście. Moim zdaniem jest to najlepiej wyszkolony polski zawodnik. Osiągnął, co osiągnął, ale moim zdaniem ciężka waga sporo mu utrudniła, bo on nie miał ku niej warunków fizycznych. Inna sprawa, że przez wagę ciężką każdy chce przejść.

Czy młodzi ludzie, którzy przychodzą do sekcji bokserskiej Legii, mają dziś łatwiej niż kiedyś?

Wbrew pozorom – wcale nie. Kiedyś dostawało się kadrowe, były dożywiania, pieniądze. Teraz młodzież musi mieć wyniki, bo jak ich nie ma, to trzeba iść do pracy – nikt przecież nie będzie finansował sportowca, który nic nie osiąga. Tak że jest raczej trudniej. Nawet jeżeli bokser osiągnie jakiś poziom, zdobywa medale na mistrzostwach Polski, ma 20–21 lat, ma dziewczynę, ale brakuje mu pieniędzy, to i tak musi iść do pracy. Nie wyobrażam sobie, żeby chłopak poszedł do knajpy i dziewczyna sponsorowała mu lody, bo jego nie stać. Każdy musi teraz pracować. Pod tym względem kiedyś było inaczej, dofinansowywano sport wśród młodzieży i zachęcano do niego.

A czy sami młodzi bokserzy są inni niż zawodnicy 30 lat temu?

Tak, młodzież też się zmieniła. Kiedyś człowiek miał jeden cel: przychodzi na salę, trenuje. A teraz młodzi noszą ze sobą telefoniki – a to się nimi pobawią, a to sobie pogadają z kumplami, a to pokażą, co tam w tym telefoniku. Wszędzie jest internet, młodzież z tego korzysta, ale przez to jest rozkojarzona. Owszem, niektórzy rzeczywiście przychodzą na salę zdeterminowani, trenują wytrwale, ale większość trochę poćwiczy i zaraz daje sobie spokój. Niektórzy trenują tylko po to, żeby poprawić sylwetkę i się odchudzić.

Mało tego, są rodzice, którzy sami po to przyprowadzają chłopaka. Pamiętam takich, którzy przyszli z synem – wzrost metr czterdzieści, a w obwodzie tyle co we wzroście. Matka mówi: „Niech poćwiczy, żeby nie siedział ciągle przed komputerem”. Ale jak ma ćwiczyć boks, skoro z nim najpierw trzeba by na sali przez pół roku wykonywać ćwiczenia ogólnorozwojowe, żeby w ogóle się uaktywnił fizycznie? Chłopak z taką nadwagą nie ma ani koordynacji, ani siły.

Czy czuje się pan już mężczyzną w wieku średnim?

Raczej nie. Stale ćwiczę z młodzieżą, choć dokucza mi biodro – wyrobiły mi się stawy. Myślę, że operacja pomoże, będę bardziej sprawny, bo na razie nawet nie mogę zbytnio biegać.

Gdyby nie kontuzje, nie zauważyłby pan pewnie upływającego czasu?

Zgadza się. Ja normalnie cały czas z młodzieżą pracuję – organizujemy obozy i tak dalej.

A czy ma pan kontakt z dawnymi znajomymi z Łodzi?

Utrzymuję kontakt głównie z kolegami, z którymi trenowałem, ale nie tylko z legionistami. Spotykamy się tutaj, w sekcji, na kawie trzy razy w tygodniu. Wszystko o sobie wiemy. A z kolegami ze szkoły już raczej nie mam kontaktu, znam może paru.

Czy pana zdaniem aktywność fizyczna wśród seniorów poprawiła się na przestrzeni lat?

Tak, dużo ludzi się rusza. Dobrym przykładem jest pan Krzysztof, lekarz, który do nas przychodzi. Ma już 62 lata, a trenuje u mnie od 2000 roku, czyli od 16 lat. Trenuje nieprzerwanie, odkąd skończył 46 lat. Nawet sparuje z chłopakami, lubi się z nimi pobić. Przychodzi trzy razy w tygodniu na treningi, chyba że mu praca nie pozwala.

Gdy pierwszy raz się pojawił, miał nadwagę, ważył przeszło 90 kilo, a ma metr siedemdziesiąt sześć może. Po roku zrzucił sporo, waży 80 kilo, swobodnie się rusza. Z wiekiem trenowanie przychodzi mu coraz ciężej, ale i tak stawia się sumiennie na wszystkich treningach. Może nie podskakuje jak kiedyś, bo ma problemy z kolanami, ale się rusza i jest zadowolony. Jak to zawsze mówimy: „O, jest Krzyś na treningu, to są wszyscy”.

Rozmowa z mistrzem olimpijskim z 1976 r. w Montrealu i brązowym medalistą igrzysk olimpijskich w 1980 r. w Moskwie, medalistą mistrzostw świata i Europy.

Dobrze widzieć pana w świetnej formie! Wiem, że zachorował pan na COVID i że nie przeszedł pan tej choroby lekko.

Trafiłem na dwa tygodnie do szpitala. Przyjechało po mnie pogotowie, bo czułem się fatalnie. Ale lekarze cały czas mnie podbudowywali, że mam silny organizm.

Jakie miał pan objawy?

Zaczęło się raptownie. Nawet nie wiem, gdzie się zaraziłem, bo wcześniej byłem i w Zakopanem, i we Włocławku. W każdym razie słabiutko się czułem. Miałem gorączkę, brakowało mi sił na cokolwiek.

Był pan pod tlenem?

Chyba tak. Gdy lepiej się poczułem, chciałem wypisać się ze szpitala, pytałem lekarzy, po co mnie trzymają. Usłyszałem tylko: „Musi pan jeszcze zostać. Widać, że organizm cały czas walczy”.

Walczy jak jego właściciel.

O tak, przyzwyczajony do walki.

W 2020 roku w Lądku-Zdroju w Kotlinie Kłodzkiej otwarto salę pańskiego imienia. Rzadko się to zdarza za życia danej osoby. Jak do tego doszło?

To był pomysł pani Marzeny Jankiewicz z ośrodka Geovita. To właśnie kierownictwo ośrodka zadecydowało, by powstała ta sala. Zaproszono mnie na spotkanie z młodzieżą, żebym osobiście uhonorował to miejsce i jako autorytet przyciągnął dzieciaki. To są młodzi, inteligentni ludzie, nie dadzą sobie wcisnąć kitu. Muszą wiedzieć, co jest grane.

Czy rzeczywiście miał pan poczucie, że jako mistrz olimpijski z ’76 roku, jedna z legend polskiego boksu, stanowi pan dla nich autorytet?

Myślę, że tak. Bardzo mnie tam szanowano, do tego stopnia, że nadal mnie zapraszają, żebym przyjechał i poprowadził trening, spotkał się z młodymi chłopakami. Ale wiadomo, jak jest – w czasach pandemii trochę boję się tam jechać.

Lądek-Zdrój to małe miasteczko w Kotlinie Kłodzkiej, najbardziej znane z filmu Miś i słynnej sceny, że nie ma takiej miejscowości jak Londyn, za to jest Lądek i właśnie Lądek-Zdrój.

Piękne miasteczko i bardzo mili ludzie, zwłaszcza kierownictwo ośrodka. Myślę, że tytuł mistrza olimpijskiego robi wrażenie. Oznak sympatii dostaję teraz nawet więcej, niż gdy byłem młody. Miałem 23 lata, kiedy zostałem mistrzem olimpijskim. To dość wcześnie. Oczywiście składano mi gratulacje, odnoszono się do mnie z szacunkiem. Ale teraz jest inaczej. Ludzie pytają mnie: „Czy pan wie, że jest pan legendą polskiego boksu?”. Odpowiadam: „Oczywiście, że wiem!”. Bo przecież mało kto taki tytuł zdobył. Czy pan wie, ilu jest polskich mistrzów olimpijskich w boksie?

Żyje tylko dwóch.

Tak: Marian Kasprzyk i ja. Ale w sumie było siedmiu. I to wszystko! A z Kasprzykiem boksowałem w wieku 19 lat, podczas gdy on miał 30.

Jakie to było uczucie wygrać z mistrzem olimpijskim z ’64 roku?

Byłem młodym chłopakiem, zaskoczonym, że tak lekko mi idzie. Trochę się tym podnieciłem. Myślę sobie: „Kurczę, co tak łatwo mi wszystko wychodzi!”. I jak mi wtedy przyłożył, to nie wiedziałem, w którym kierunku iść do narożnika. Dobrze, że zaraz był gong. Usłyszałem krzyk trenera Michała Szczepana: „Jurek, tutaj! Gdzie ty idziesz?!”. Bo szedłem w innym kierunku, tak mnie trafił mocnym prawym sierpowym. A jeszcze chwilę wcześniej wydawało mi się, że tak lekko mi idzie.

Mam ze sobą zdjęcie z ’64 roku, na którym widać Jerzego Kuleja, Mariana Kasprzyka i Józefa Grudnia.

To wspaniali pięściarze. Muszę powiedzieć, że każdego osobiście znałem. Każdego! To byli wielcy bokserzy, ale też wspaniali ludzie. Warto było ich poznać.

Jak zapamiętał pan Jerzego Kuleja?

To był bardzo inteligentny człowiek. Wspaniale komentował walki w telewizji. W tej chwili nie ma człowieka, który mógłby tak dobrze poprowadzić walkę bokserską.

A co pan może powiedzieć o Marianie Kasprzyku? Sięgnął po złoto olimpijskie po bardzo długiej przerwie w trenowaniu, którą spędził w więzieniu.

Zawsze byłem zaskoczony tym, że tak wielki zawodnik, podwójny medalista olimpijski, brązowy medalista mistrzostw Europy, nigdy nie zdobył mistrzostwa Polski. A to Kulej mu przeszkodził, a to Drogosz. Oszukali go w walce ze Zbigniewem Zakrzewskim z Wybrzeża Gdańsk. Po pierwszej rundzie pękł łuk brwiowy, już nie pamiętam, czy Zakrzewskiemu, czy Marianowi. Sędziowie ogłosili zwycięstwo Zakrzewskiego, zamiast dać je Marianowi, bo sobie na to zasłużył. Owszem, w tamtym czasie Zakrzewski wyrastał na bardzo dobrego pięściarza, mówiono o nim „bombardier z Wybrzeża”. Ale to za mało, to nie ta klasa co Marian. Z tego płynie też jeszcze jeden wniosek: jak wysoki był poziom polskiego boksu, że mistrz olimpijski nie był w stanie zdobyć tytułu mistrza Polski!

Ostatni na zdjęciu, Józef Grudzień, wygląda jak rodzaj pięknisia koło tych dwóch mocnych chłopaków!

To był szalenie mądry człowiek. Przyznam, że nawet nie pasował mi na boksera ze względu na swoją inteligencję, aparycję. Jednak to był świetny zawodnik.

---

Szczęście na wagę złota

Józef Grudzień (ur. 1 kwietnia 1939 r. w Piasku Wielkim, zm. 17 czerwca 2017 r. w Pułtusku) to złoty medalista olimpijski wagi lekkiej z Tokio (1964) i srebrny z Meksyku (1968). Co ciekawe, początkowo to nie Grudzień miał wystąpić w wadze lekkiej na igrzyskach w Tokio. Miejsce w kadrze należało do Jana Szczepańskiego, u którego lekarze wykryli jednak arytmię serca. Grudzień – mniej doświadczony w zawodach międzynarodowych i borykający się z kłopotami powodowanymi przez złamany kciuk – dostał szansę i wykorzystał ją w stu procentach. Pewnie wygrywał kolejne walki, w tym finałowe starcie z przedstawicielem ZSRS Wiliktonem Barannikowem, z którym spotykał się na ringu także w późniejszej karierze.

Józef Grudzień z powodzeniem startował także w mistrzostwach Europy: w Berlinie (1965) zdobył srebro, a w Rzymie (1967) – złoto. Po zakończeniu kariery zawodniczej został trenerem, a jako członek Polskiego Komitetu Olimpijskiego zajmował się pomocą byłym olimpijczykom.

---

W ’64 roku, kiedy Polacy spektakularnie wygrywali z Rosjanami, miał pan 11 lat. Czy boks już wtedy pana interesował?

Poznałem boks dzięki koledze, który trenował u Antoniego Komudy. Przynosił rękawice ze sobą i okładał wszystkich chłopaków na podwórku. Któregoś razu dał mi rękawice, zaczęliśmy boksować i okazało się, że nie mógł mnie trafić. Powiedział: „Chodź, zobaczysz, jak będzie na sali bokserskiej”. Namówił mnie i poszedłem. Trener Komuda od razu zwrócił na mnie uwagę.

Podobno powiedział: „Ten chłopak będzie mistrzem olimpijskim”. A czy panu zdarzyło się dostrzec kiedykolwiek kogoś tak zdolnego, żeby powiedzieć: „Chłopcze, zrobisz karierę”?

Nie zdarzyło mi się. Do boksu trzeba mieć wielki zapał, być cholernie ambitnym i upartym. Nie chodzi tylko o to, że ktoś umie zlać każdego na podwórku. To nie na tym polega. Do boksu trzeba mieć smykałkę, trzeba lubić się bić i umieć pokonać innych, równie mocnych zawodników. A to nie jest proste. Boks to ciężka dyscyplina. Ptasi móżdżek niewiele w niej zdziała. Każdy ma wrażenie, że bokser to jest taki zabijaka. A pięściarze to bardzo inteligentni ludzie. Nikt mistrzostwa nie zdobędzie, jeśli zabraknie mu oleju w głowie. Może odniesie przypadkiem sukces, ale żeby być takim Kulejem, Grudniem czy Kasprzykiem, trzeba być bardzo inteligentnym człowiekiem.

Mawiał pan przez całe życie, podobnie jak Marian Kasprzyk, że w boksie nie chodzi tylko o bicie się, ale o to, żeby nie dać się trafić, prawda?

To są słowa Stamma.

Odwoływaliście się do nich obydwaj.

Tak. On mówił, że cała sztuka w boksie polega na tym, by trafić przeciwnika, ale nie oberwać z powrotem. Jeżeli zawodnik ma zadać cios i samemu przy tym dostać, to lepiej, żeby w ogóle nie uderzał. Poza tym u boksera najważniejsza jest głowa, później nogi i dopiero na końcu ręce.

Czy tacy bokserzy jak Grudzień, Kasprzyk, Kulej odnieśliby sukcesy, gdyby nie było Stamma?

Ciężko by było. Brak dobrych trenerów to zresztą powód, dla którego polski boks upadł. O tym się nie mówi, ale zamiast naszych trenować, promowano, za przeproszeniem, dwóch Rusków. A przecież u nas boksowali choćby bracia Kliczko w Gwardii Warszawa.

Ten problem wystąpił w wielu dyscyplinach. Podobnie Paweł Łukaszka, olimpijczyk z ’80 roku, wypowiada się o hokeju. Zniszczono polski hokej tym, że jest w nim pełno zagranicznych trenerów.

Bo to prawda. Przyjeżdżają zawodnicy z zagranicy, pod żadnym względem nie są lepsi od naszych, ale mają pieniądze. Niestety za sukces trzeba płacić. Nasi tego nie rozumieją. Były czasy, gdy trenerzy byli na etatach, wtedy mogli podróżować po całej Polsce, trenować. W tej chwili chłopakom jest ciężej.

Druga, często wymieniana przyczyna upadku polskiego boksu to boks zawodowy.

Nie jestem przeciwko boksowi zawodowemu. Uważam, że powinno się promować najlepszych zawodników amatorskich, bo w amatorstwie nie ma pieniędzy, a w zawodowstwie – już są. Zawodowstwo powinno być bardziej urozmaicone. Po likwidacji ligi sprowadzono zagranicznych trenerów. W tej chwili nawet nie wiem, kto trenuje kadrę. Nie znam tych ludzi, chociaż jestem zapraszany. Nadal mnie szanują, doceniają, ale ja ich nie znam. A przedtem w każdej kategorii mogłem wymienić z imienia dziesięciu najlepszych.

Wróćmy zatem do czasów, kiedy odnosił pan sukcesy. Czy przydarzały się panu takie sytuacje, które Kasprzyka doprowadziły do więzienia? Czy prowokowano pana, żeby sprawdzić, jak to jest zmierzyć się ze sławnym bokserem?

Raczej nie, zawsze byłem darzony szacunkiem. Gdziekolwiek poszedłem, ustępowano mi, słyszałem szepty: „Ćśś, to mistrz olimpijski”. Byłem rozpoznawany. Poza tym nie wdawałem się w żadne pijackie burdy. Jeśli ktoś mnie zawołał, mówił: „Chodź do nas, siadaj. Bierz kielicha i napij się”, to grzecznie odmawiałem. Nie pozwalałem sobie na takie rzeczy.

To miał pan charakter! Dla wielu sportowców, a szczególnie bokserów, takie zaczepki stanowią wyzwanie.

Owszem, i ja miałem takie propozycje. Ale zawsze grzecznie odmawiałem, tłumaczyłem, że nie piję. Przyznam jednak, że pamiętam, jak niektórzy przed walką wypijali kielicha. Uważam, że to był rodzaj dopingu. Czasem to przeszkodzi, ale czasem pomoże. Nie oszukujmy się, alkohol pobudza człowieka, wzmaga agresję.

Czy wśród zawodników, z którymi pan boksował albo których pan trenował, są tacy, z którymi utrzymuje pan dzisiaj kontakt? Marian Kasprzyk?

Tak. Na święta zawsze staram się do niego zadzwonić. Z okazji imienin również telefonuję. Marian to spokojny, wyważony, kulturalny człowiek. Miałem bardzo dobry kontakt z Andrzejem Biegalskim, niestety już zmarł. Znam się z Adamem Koźlikiem.

A z ostatnim naszym medalistą, czyli z Wojciechem Bartnikiem?

Oczywiście, również. Muszę mu osobiście podziękować, bo bardzo przychylnie się o mnie wypowiada. A był moment, gdy jako trener nie bardzo w Wojtka wierzyłem. To było przed Barceloną, gdzie zdobył brązowy medal. Miał za przeciwnika chłopaka ze Słupska, nie pamiętam, jak się nazywa. Bartnik powiedział mi: „Ja pana nie zawiodę! Proszę na mnie postawić”. Po tej rozmowie zdecydowałem się na Wojtka.

Czyli trzeba chcieć, trzeba wierzyć. Boks to jest trochę gra psychologiczna?

Trochę tak. Podczas prezentacji bokserzy się prężą, a jak podają sobie dłoń, to jakby w imadło rękę włożyć.

Czy między panem a Wiktorem Sawczenką była jakaś gra?

Raczej nie. Na igrzyskach w Moskwie w ostatniej rundzie uderzył mnie głową, pękł mi łuk brwiowy. Sędziowie ogłosili zwycięstwo Sawczenki. Szkoda, że tak się skończyło, bo miałem znowu wielką szansę powalczyć o złoto. Złapałem niesamowitą formę. Jeszcze jadąc do Moskwy, nie czułem się najlepiej przygotowany, ale później nabrałem wiatru w żagle i zacząłem świetnie boksować. Sawczenko w finale przegrał z kretesem.

Często powtarza pan, że pod pewnym względem Moskwa to były dla pana ważniejsze igrzyska niż Montreal.

To prawda. Jak doszedłem do półfinału, niektórzy radzili, żebym już nie boksował. Mówili: „Przecież masz już brązowy medal, daj sobie spokój, wystarczy”. Mieli w pamięci moją ciężką porażkę z Sawczenką na mistrzostwach świata. Zadzwoniłem do żony, powiedziała mi jedno: „Jurek, musisz boksować, nie możesz oddać walki walkowerem”. Miała rację. Pomyślałem, że mogę przegrać z nim raz, drugi, trzeci, jednak na ring muszę wyjść. Gdy poszedłem na wagę, ludzie pytali ze zdziwieniem: „Jurek, boksujesz dalej?”. Nawet Sawczenko był zaskoczony.

Pamięta pan przebieg tej walki?

Pierwszą rundę przegrałem, drugą u wszystkich sędziów wygrałem. W trzeciej chciałem go skończyć przed czasem. Widziałem, że był słaby, szedłem na niego, żeby skasować go całkowicie. Niewiele mi zabrakło. Została niecała minuta do końca walki i wtedy dostałem w głowę. Całe życie bez kasku boksowałem, a stoczyłem ponad 300 walk. Łuk mi pękł, rosyjski lekarz wysłał mnie do narożnika. Po walce wszyscy przychodzili do mnie do szatni, nawet trenerzy rosyjscy gratulowali mi postawy. Sam Sawczenko się zjawił, zresztą mam w domu piękny plakat, który mi podarował, z dedykacją „dla Jerzego Rybickiego”. Dowiedziałem się też, że moje zdjęcie wisi na sali bokserskiej w Moskwie, jako jedyne zdjęcie Polaka. Trochę żal mi tego finału. Nagrodą jest to, że wszyscy pogratulowali mi postawy, tego, że wyszedłem na ring i nie bałem się boksować.

Na igrzyska wrócił pan w roku ’92 już jako trener. Czy po tych 12 latach igrzyska się zmieniły?

Myślę, że boks, przynajmniej amatorski, nie jest już tak popularną dyscypliną. Przedtem wszyscy znali każdego zawodnika z imienia, z nazwiska, śledzili nawzajem swoje wyniki. Tak jak wspomniałem, był taki okres, gdy w każdej kategorii mogłem podać nazwiska dziesięciu najlepszych zawodników. Dziś miałbym problem, by w każdej kategorii wymienić choćby dwóch czy trzech pierwszych. Boks amatorski mocno podupadł.

Pański wychowanek, o którym rozmawialiśmy, i zarazem nasz ostatni medalista olimpijski również wybrał później zawodowstwo.

Tak. Wszystko rozbija się o pieniądze. Całe szczęście, że najlepsi zawodnicy byli w jakimś stopniu na etatach, mogli boksować pod okiem trenerów. Teraz jest ciężko. Są stypendia, ale nie za duże. A żeby je otrzymać, trzeba wystartować tu i tu, zdobyć to i to. Tak że jest bardzo ciężko. Jak kończyłem akademię wychowania fizycznego i rektor wręczał mi dyplom, powiedział do mnie: „Panie Jurku, pan jest ostatnim zawodnikiem, który odnosił sukcesy. Na panu skończył się polski boks”.

Lubi pan opowiadać historię o spotkaniu z Feliksem Stammem, który był twórcą wielkich sukcesów w tej dyscyplinie.

To był wspaniały człowiek. Nazywali go „Papą” Stammem. I rzeczywiście był dla zawodników jak ojciec, stanowił dla nich autorytet. Przyjeżdżał na obozy juniorów, a ja w ’71 roku byłem na jednym z nich. Do dziś pamiętam, jak Feliks Stamm podszedł do mnie, gdy pracowałem na worku. Pokazywał innym, jak powinienem uderzać. Miałem z tego wielką satysfakcję. Nie wiem, czy dziś jakikolwiek trener w dowolnej dyscyplinie cieszy się takim autorytetem. Nie widzę takiego drugiego człowieka. Kazio Górski mógł się równać ze Stammem, ale Kazia też od dawna z nami nie ma. Poza tym to dobrze pokazuje różnice między dawnym boksem a tym, co jest dzisiaj. Wychowankowie wielkich trenerów sami zostawali trenerami i kontynuowali myśl mistrzów. Sam przez lata współpracowałem ze Szczepanem. Od każdego trenera bierze się to, co najlepsze, a samemu można dołożyć jeszcze to i owo. Wszyscy wielcy pięściarze zostawali trenerami. Czy Kulej, czy Pietrzykowski, śmiało mogliby prowadzić kadrę seniorów. Mieli do tego dar.

Jak dzisiaj wygląda pana codzienność?

Jestem emerytem.

To przyjemne uczucie?

Myślę, że tak. Oczywiście pod warunkiem, że ma się zapewnione odpowiednie warunki i nie trzeba latać od jednego do drugiego, żeby parę groszy zarobić.

W tym sensie jako mistrz olimpijski jest pan szczęściarzem. Wielu sportowców zostało z niczym.

Oczywiście, bardzo sobie cenię, że dostaliśmy świadczenie olimpijskie. To pomogło wielu medalistom. Pamiętam, jak Jerzy Adamski z Bydgoszczy mówił mi: „Jurek, słuchaj, odkąd mam to świadczenie, nareszcie stać mnie, żeby komuś kawę czy piwo postawić, a nie że to ciągle inni za mnie płacą!”. Mimo wszystko to nie są duże pieniądze, 2600 złotych miesięcznie. To nie jest aż tak wiele za tak wielki sukces. Ale niejednemu uratowały życie, każdy medalista igrzysk je dostaje.

Niezależnie od liczby medali i kruszcu.

A tak nie powinno być. Bo złoto różni się od brązu, nie oszukujmy się. Brąz a złoto to dwa różne światy. Nie wiem, dlaczego tak jest. Niektórzy mi mówią: „Nie odzywaj się, bo jeszcze nam zabiorą”. Dla nas to są dobre pieniądze, bo sportowcy nie mają wysokich emerytur. Zawodnicy po zakończeniu kariery nie mają zbyt wiele czasu na to, żeby wypracować emeryturę.

Pan miał to szczęście, dlatego że odsłużył pan kilkanaście lat w państwowej służbie.

Tak, łącznie 17 lat, a jeszcze byłem na etacie w Gwardii. To było moje szczęście. Ale do wszystkiego trzeba było dojść ciężką pracą. Nic z nieba samo nie spada. Sport to harówka każdego dnia. Nieraz trenowaliśmy nawet dwa razy dziennie: pierwszy trening, na rozruch, o dziesiątej, a drugi – o szesnastej. Bywało i tak, że robiono nam trening jeszcze o dziewiętnastej. Było to dosyć męczące, ale żeby odnieść sukces, trzeba wszystko postawić na sport.

Czy ma pan dzisiaj poczucie, że dobrze przeżył życie?

Mam żal do siebie, że nie zdobyłem mistrzostwa Europy. Boli mnie to, nie daje spokoju.

Ale jest pan mistrzem olimpijskim! Wielu zamieniłoby pięć tytułów mistrza kontynentu na mistrza olimpijskiego.

Oczywiście. Bogdan Gajda ma mistrza Europy, zdobył go w pięknym stylu. Jest dziewięciokrotnym mistrzem Polski. A mówił mi: „Jurek, oddałbym wszystko za medal olimpijski!”. Medalu olimpijskiego nie ma też Henio Średnicki.

Również świetny bokser.

Uważam, że znakomity. Jeden z najlepszych polskich bokserów, a nie ma medalu olimpijskiego. Ja z kolei nie mam mistrza Europy, chociaż zdobyłem dwa brązowe medale. W Katowicach w półfinale przegrałem z Kalevim Marjamaą, a dwa lata później w Halle – z Sawczenką. Tylko tego jednego tytułu brakuje mi do szczęścia. Jednak mam dwa medale olimpijskie zdobyte w pięknym stylu.

Rozmowa z brązowym medalistą igrzysk olimpijskich w 1968 r. w Meksyku

Czy z perspektywy czasu swoje niecodzienne warunki fizyczne postrzega pan jako szczęście czy przekleństwo?

Trudno powiedzieć. Moja budowa nie za bardzo pasowała do boksu. Byłem niskim zawodnikiem, bardzo szczupłym i o niedużej wadze. Ale do innych dyscyplin w ogóle się nie nadawałem – właśnie ze względu na warunki fizyczne.

Myślał pan jednak o piłce.

Tak, zacząłem nawet grać w juniorach. Wszyscy zawodnicy byli jednak więksi ode mnie. Jeden, drugi mnie popchnął, a ja nie miałem z nimi żadnych szans. Zwłaszcza że dość późno zabrałem się za uprawianie sportu.

W jakim był pan wieku?

Miałem wtedy 16 lat, choć wcześniej oczywiście miałem kontakt ze sportem. Mój tatuś, rocznik 1901, przed wojną bardzo dobrze grał w piłkę. Należał do zrzeszenia piłkarskiego w Lwówku na wschodzie. Z kolei mój brat grał w tenisa ziemnego, ale nie szło mu najlepiej i zrezygnował. Tylko ja zawodowo zająłem się sportem.

Na boks namówił mnie znajomy działacz sportowy z Wejherowa. Interesował się boksem, był sędzią i powiedział mi kiedyś: „Słuchaj, Hubert, może spróbujesz? Jesteś taki mikry, do piłki się nie nadajesz, ale do boksu – czemu nie?”. Poszedłem, choć początki mojej kariery były trudne z tego względu, że rodzice zabronili mi uprawiania sportu.

Co mówili?

Że najpierw szkoła, a później sport. Jak zdobędę zawód, to mogę iść do boksu. Kiedy skończyłem szkołę, miałem już 18 lat, więc w Gryfie trafiłem od razu do seniorów. Okazało się, że bardzo dobrze idzie mi na zajęciach i sparingach.

Często 18-letni chłopcy to są już zawodnicy z kilkuletnim doświadczeniem.

Tak. Ci, którzy zaczynali w juniorach, mieli za sobą już po kilkanaście walk. Ja nie miałem żadnej, ale od razu po pierwszej poczułem, że się do tego nadaję. Byłem zawzięty, a boks mogą uprawiać tylko chłopacy z ikrą. Nie można odpuszczać. Im więcej ciosów zawodnik dostanie, tym bardziej chce oddać.

Nie zniechęcały pana ciosy, które pan otrzymywał?

Nie, wręcz przeciwnie – to jeszcze bardziej mnie mobilizowało. Gdy trafiłem do Gryfu Wejherowo, przegrałem tylko z jednym zawodnikiem. A to była trzecia liga.

Potem zostałem powołany do służby wojskowej do Zawiszy Bydgoszcz. Początkowo wszyscy twierdzili, że nie poradzę sobie w drugiej lidze. Mój znajomy, ten, który namówił mnie na boks, przekonywał, że nie będą żałowali. W ciągu 2 lat przegrałem tylko dwa razy, i to na mistrzostwach Polski, gdzie zdobyłem dwukrotnie tytuł wicemistrza Polski.

Wtedy pokazał się pan całej sportowej Polsce?

Tak, stamtąd do kadry narodowej powołał mnie świętej pamięci Feliks Stamm.

Jak pana znalazł?

Śledząc wyniki sportowe. Zawisza awansowała z drugiej ligi do pierwszej i Stamm zobaczył, że nie poległem w żadnej walce. Już po roku w kadrze trafiłem do reprezentacji Polski na mistrzostwa Europy w Berlinie w 1965 roku. Zdobyłem srebrny medal, mając niespełna 30 walk. Od tamtej pory cały czas byłem w kadrze i startowałem w meczach międzypaństwowych.

Jakim trenerem był Stamm?

To jest legenda. Dla zawodników był jak ojciec, choć trzeba przyznać, że rygorystyczny. Gdy ktoś podpadł, czy to Grudzień, czy ktoś inny z dobrych zawodników, odsyłał do domu, nie patyczkował się. Ale ja, nie chwaląc się, zawsze byłem stawiany za wzór sportowca na obozach kadry narodowej. Jako jedyny z kadry mogłem udać się do domu na sobotę i niedzielę.

Jak pan to sobie załatwił?

W ogóle nie załatwiałem. Stamm wierzył, że jak przyjadę do domu, to nie zabarłożę, nie popiję, nie zapalę papierosa. Do dzisiaj nie palę. Wierzył mi po prostu. A gdy trzeba było wrócić w niedzielę wieczór, byłem na czas. Przestrzegałem dyscypliny, bo chciałem coś osiągnąć. Stamm o tym wiedział.

Miał pan do niego żal o to, że na olimpiadzie w Meksyku przesunął pana do wagi papierowej? Gdyby nie ta decyzja, może w wyższej kategorii wagowej miałby pan szansę na lepszy wynik.

Trudno mi w tej chwili to oceniać. Zawodników było w sumie 10. Stamm przyszedł do mnie i poprosił: „Hubert, zrób wagę papierową. Wiesz, chcemy wystawić jak najlepszy skład. W muszej – Olecha, ciebie – w papierowej”. Z Olechem byliśmy równymi zawodnikami, ale on ważył o 2 kilogramy więcej.

Jak pan zareagował?

Odparłem, że zrzucę wagę. Olech był już wicemistrzem olimpijskim z Tokio. Tam nie było jeszcze wagi papierowej, wprowadzili ją dopiero w Meksyku.

Co pan robił, by stracić na wadze?

Trening, sauna, ale to jeszcze pół biedy. Musiałem zrzucać po 4 kilogramy miesięcznie, a nieraz zdarzało się, że zbijałem po 5 czy 6 kilo. Jak to robiłem? Trening, a później wanna z wodą tak gorącą, że nie sposób wsadzić palec. Siedziałem w niej i pociłem się. Potem wychodziłem i siadałem na krawędzi – nogi ciągle trzymając w tej gorącej wodzie. Z czoła kapał mi pot. Siedziałem i liczyłem – dopóki nie skapnie 300 kropli.

Potem z powrotem do tej gorącej wody, poleżałem trochę i wychodziłem. Wycierałem się, zakładałem dres i szedłem położyć się na kanapę, przyszykowaną specjalnie dla mnie. Zawijano mnie w dwie czy trzy kołdry, dosłownie jak w worek, i to razem z głową. Oddychałem jedynie powietrzem pod kołdrą. Musiałem tak leżeć 40 minut, kolega siedział przy mnie i pilnował z zegarkiem w ręku. Raz mi się słabo zrobiło i gdyby właśnie nie kolega, to nie wiadomo, jak by się to skończyło. Poza tym dres, który miałem na sobie, był ortalionowy, więc zupełnie nie przepuszczał powietrza. Gdy wychodziłem spod kołdry, ledwo utrzymywałem się na nogach, tak byłem osłabiony.

Na początku więc było ciężko, drugi raz – już lżej, trzeci też, a potem jakoś poszło. Do tego byłem na diecie. Jadałem tylko raz dziennie – samo mięso. Piłem jedynie gorzką herbatę, a do niej szklankę normosanu, żeby to, co zjadłem, i tak ze mnie wyszło. Gdy zrzuciłem wagę do odpowiedniego poziomu, udało mi się utrzymać ją do igrzysk.

Jak zapamiętał pan przyjazd do Meksyku?

Czterdzieści stopni ciepła. Wagę trzymałem, ale ciągle chciało mi się pić. Do tego rzadsze powietrze, bo to 2 tysiące 200 metrów nad poziomem morza. Zupełnie inny klimat.

To problem, który dotknął wielu zawodników z naszej części świata, prawda?

Tak. Ale traf chciał, że dobrze mi szło, choć nie znałem wielu zawodników, a w półfinale walczyłem z Azjatą…

Dzisiaj w ramach przygotowań do walki ogląda się występy rywali na DVD, analizuje się ich technikę.

Wtedy nie było czegoś takiego. Człowiek jechał w ciemno, nie wiedząc, kto jak walczy. Stoczyłem cztery walki i przegrałem czwartą. Gdy miałem brązowy medal, mój organizm nie wytrzymał tego rygoru. Powiedziałem sobie: „To teraz już pusto nie wracam”. Zrobiłem tyle, co mogłem, i zdobyłem brąz. Ale szczerze mówiąc, mógłbym dalej pociągnąć, gdyby choć jeden sędzia był bardziej przychylny. Przegrałem, „trudno” się mówi, ale pusto nie wracałem. Takiej mordęgi, jaką przeszedłem, nikomu jednak nie życzę.

---

Brązowy medal w Meksyku

Podczas igrzysk olimpijskich w Meksyku w 1968 r. po raz pierwszy rozgrywano walki w najniższej kategorii wagowej – papierowej, do 48 kg. Trener Feliks Stamm zdecydował, że w wadze muszej wystąpi Artur Olech, a w najlżejszej – właśnie Hubert Skrzypczak. Dla tego ostatniego oznaczało to zrzucenie co najmniej 6 kg wagi. Udało się, jednak wycieńczony, głodny i nieprzystosowany do warunków panujących w Meksyku Skrzypczak z walki na walkę wypadał coraz gorzej.

W pierwszej kolejce zwyciężył 5:0 Mohameda Sohema (Zjednoczone Emiraty Arabskie), w drugiej wygrał 4:1 z Taharem Azizem (Maroko), w ćwierćfinale pokonał 3:2 reprezentanta Australii Josepha Donovana. W półfinale przegrał 1:4 z Yong Ju Jee (Korea Południowa). Zdobył jednak brązowy medal – w walce o 3. miejsce zwyciężył z Francisco Rodriguezem (Wenezuela).

---

Później boksował pan z Arturem Olechem.

Tak, dwa razy. Raz na mistrzostwach Polski – wtedy przegrałem w walce finałowej – i w meczu ligowym GKS Wybrzeże, bo byłem wtedy w Wybrzeżu.

Jakie były wasze relacje? Często byliście porównywani ze sobą?

Ja do niego nic nie miałem. W boksie nie ma tak, że „o Jezu, tego to ja muszę tu czy tam”. Jak jest lepszy, to „trudno” się mówi.

Rywalizowałem zresztą z dwoma Olechami, ze Zbigniewem i Arturem. Jak były sparingi, to zawsze szli na mnie obydwaj. Jedną rundę boksowałem z jednym, drugą – z drugim Olechem. Jeden odpoczął, ja zostawałem na ringu i następny Olech wchodził.

A Skrzypczak był jeden.

Tak, i musiałem wytrzymać to kondycyjnie. Co innego, gdy można odpocząć 3–4 minuty. A ja zostaję na ringu i tylko wymieniają mi przeciwnika. Byłem na tyle dobry, że to mnie Feliks Stamm postanowił wystawić na olimpiadę.

Którą z walk wspomina pan najczęściej?

Moim najgroźniejszym przeciwnikiem był Jerzy Wichman z Gwardii Warszawskiej. Nie umiałem z nim wygrać. Trzy razy boksowaliśmy i trzy razy przegrałem.

Dlaczego?

Nie leżał mi. Dam taki przykład: Jerzy Kulej też miał przeciwnika w Polsce, z którym nie potrafił wygrać, a był przecież mistrzem olimpijskim! To był Józef Piński z Pogoni Szczecin. Gdy Piński wychodził na ring, Kulej po chwili schodził pokonany. Podobnie było ze mną i Wichmanem.

---

Rywale na ringu

Przez większość kariery sportowej Hubert Skrzypczak musiał mierzyć się z równie dobrymi polskimi zawodnikami: Arturem Olechem z Gwardii Wrocław i Jerzym Wichmanem z Gwardii Warszawa. Dlatego tylko raz, w 1970 r. w Opolu, Hubert Skrzypczak sięgnął po tytuł mistrza Polski. 5 razy był wicemistrzem kraju (1965, 1966, 1968, 1969, 1971). 8 razy reprezentował Polskę w meczach międzypaństwowych, na których odniósł 7 zwycięstw.

---

Co dał panu boks w życiu?

Samozaparcie. Jestem strasznie zawzięty. Gdy ktoś mi dokuczy, to nie popuszczę. Muszę zrobić tak, żeby mu prędzej czy później oddać.

To dobrze czy źle?

Sam nie wiem. Może i źle, ale tak już mam. Nikomu krzywdy nie robię i nigdy nie zrobiłem, ale jak ktoś mi coś zrobi, to nie umiem przejść obok tego obojętnie.

Wśród rówieśników budził pan respekt jako młody chłopak, który osiąga sukcesy?

Poza ringiem nie miałem żadnych konfliktów. Stroniłem od bójek. Jak wspomniałem, byłem wzorem i nigdy nie miałem do czynienia z prawem.

Choć różnie bywa z bokserami.

No tak, weźmy za przykład Kuleja. Pojechał na olimpiadę w Meksyku, ale dostał ultimatum, że jak nie zdobędzie złotego medalu, to pójdzie siedzieć. Na szczęście zdobył i wszystko zostało zatarte. On troszeczkę był rozrabiaka, ale każdy ma inny charakter.

Z kolei wielkiego chuligana zrobili z Mariana Kasprzyka, a to dusza człowiek! Byliśmy w komitywie koleżeńskiej, rozmawiałem z jego żoną. Ona mówi: „Hubert, co ty byś zrobił, jakbyś szedł z żoną i twojej żonie ktoś by ubliżył? Puściłbyś to płazem? Jakbyś miał siłę, to też byś chlapnął i do widzenia, prawda?”. Kasprzyk tak właśnie postąpił i zrobiono z niego wielkiego rozrabiakę, choć to naprawdę spokojny człowiek. Ciągle utrzymujemy kontakt.

---

Pobił milicjanta

Marian Kasprzyk, złoty medalista igrzysk w Tokio i brązowy w Rzymie, zasłynął ze swoich chuligańskich wybryków. Pierwszy wydarzył się w styczniu 1961 r., co opisywał wówczas „Przegląd Sportowy”: „Na sylwestrowej zabawie o godzinie 5 rano Kasprzyk, będąc zamroczony, pobił pracownika Spółdzielni Spożywców pana K. S., który znosił do bufetu puste butelki. Już na ulicy Kasprzyk wywołał drugą awanturę. Kolejnymi jego ofiarami byli kapitan Wojska Polskiego R. B. i jego małżonka. Kasprzyk na zwróconą mu przez oficera uwagę, aby zachowywał się przyzwoicie, poturbował go i przewrócił. Na wniosek prokuratora został aresztowany i obecnie za kratkami w dzierżoniowskim więzieniu oczekuje rozprawy sądowej”.

Za udział w bójce bokser został zawieszony na pół roku. Latem tego samego roku pobił jednak pijanego milicjanta, który zaczepiał jego żonę w jednej z restauracji w okolicach Bielska-Białej. Kasprzyk został skazany na więzienie i dożywotnio zdyskwalifikowany. Karę cofnięto tuż przed olimpiadą w Tokio.

---

W niewielkim rodzinnym Wejherowie jest pan rozpoznawany na ulicy?

Tak, właściwie większość ludzi mnie zna. I daję głowę, że każdy, kto mnie zna, wypowie się na mój temat w samych superlatywach. Lubię ludzi, a oni mnie. Jeśli ktoś mnie zagadnie: „Pan Skrzypczak, ojej! Może pan coś opowiedzieć?”, to mówię, że nie ma problemu, nigdy nie odmawiam. Bo niby dlaczego? Skoro oklaskiwali mnie w telewizji, to dlaczego ja nie mam z nimi teraz porozmawiać?

Jak zagospodarował pan czas po zakończeniu kariery sportowej?

Byłem funkcjonariuszem w policji i zostałem oddelegowany do GKS-u Wybrzeże jako szkoleniowiec. Zrobiłem kurs instruktorski boksu, trenowałem młodzież. Ale w policji nie miałem łatwo. Szefa sekcji drażniła moja sportowa przeszłość i mścił się na mnie. Powiedział mi kiedyś: „Ty w życiu nie pracowałeś, tylko zajmowałeś się sportem. Teraz to wszystko odpracujesz”. Powiedziałem mu, że nie ma problemu. Muszę przecież w końcu zacząć pracować. Ale on i tak dokuczał mi bez przerwy. Gdy była jakaś premia, to mi jej nie przyznawał. Dawał za to nagany, kiedy czegoś nie umiałem. Ale jak mogłem umieć, skoro wcześniej nie pracowałem na komendzie?

A czy praca z młodzieżą dawała panu satysfakcję?

Tak. Z młodzieżą pracowałem długo, nawet sparingowałem z nimi jeszcze ze 4 czy 5 lat temu. Moi podopieczni zawsze byli z tego bardzo zadowoleni, ale też nie walczyłem z pełną siłą. Uczyłem ich techniki, więc technicznie więcej boksowałem. Nie chciałem jednak dać się obijać, choć młody organizm to mnie 10 razy obskoczy, więc nieraz dostałem tu i ówdzie.

Co pan myśli, gdy patrzy dzisiaj na młodych boksujących ludzi?

Muszę powiedzieć, że nie ma ambicji w młodzieży. Kiedyś na sali widać było zawziętość. Dzisiaj młodzi przychodzą chyba tylko po to, żeby zabić czas. Gdy trenowałem z kolegami, chcieliśmy po prostu coś osiągnąć. Obecnie młody, jak przegra, to przegra – nic sobie z tego nie robi. Jak ja przegrałem walkę ligową, to nie pokazywałem się przez tydzień, na miasto nie wychodziłem, bo mi wstyd było! Dopiero gdy wygrałem następną walkę, to wychodziłem na miasto. Moi znajomi mogą to potwierdzić. Dziś sport traktuje się lekceważąco.

Jak wygląda pańskie życie na emeryturze?

Mam wnuki, przychodzą do mnie, mówią: „Dziadek, chodź, pogramy w piłkę”. Więc chodzę z nimi, gramy razem, nie mam z tym problemu.

Dużo pan spaceruje?

Bardzo, bardzo dużo. Nie lubię siedzieć w domu, wychodzę na miasto, a jak pochodzę, to tego spotkam, to kogoś innego, porozmawiam. Utrzymuję kontakty z ludźmi, nie stronię od nikogo, zwłaszcza że jestem mile widziany w Wejherowie.

To utrzymywanie kontaktów i aktywności jest ważne dla dobrego samopoczucia?

Tak, bo jak mnie ktoś spotka i ze mną rozmawia, to czuję się młodo. Nie stronię od kontaktów, ale do lokalu na piwko, wódeczkę to nikt mnie nie namówi, broń Boże. Byłem abstynentem i jestem abstynentem.

Jak się pan czuje, mając skończone 70 lat?

W życiu nie chorowałem i daj Boże, żeby tak było dalej. Nie wiem właściwie, co to znaczy być chorym.